నూతన ఛందములలో గర్భ కవిత 114 . . . రచన . . . శ్రీ వల్లభ

జైశ్రీరామ్.

విభూతినీ.శ్రీవరామ.తరంగ.రయోత్సుక.దుష్ప్రభా

రాజనీతి.సుస్వార్ధ.పరచింతన. మారణహోమ.వృత్త గర్భ విధినటనావృత్తము.

రచన.వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి. జుత్తాడ. 

యుగములసింహావలోకన.
ధర్మమునకుగ్లాని యేర్పడినపుడుశ్రీమహావిష్ణువు ధర్మసంస్థాపనార్ధమై
యవతారములెత్తుచుండును.నాల్గుయుగములందు  కృతయుగము
ధర్మప్రపూర్ణమైనిల్చెను .త్రేతాయుగమునందు సత్యముమూడుపాదాల
నడచెను.ద్వాపరమునధర్మమురెండుపాదములకుదిగెను.శివునివెన్నాడు
బ్రహ్మహత్యాపాతకనివారణకుగాను విష్ణువు18అక్షౌహినీలబలగమును
కురుక్షేత్రమందిడుటకు నొడంబడిక కుదుర్చుకొనెను.తత్కారణమున
కృష్ణావతారముయెత్తవలసివచ్చెను.అందులకుగానుఅక్రమసంతానమునకు
తెరదీయవలసి వచ్చెను.కుండలు గోళకులవృద్ధి వారిప్రధాన్యతపెచ్చెను.అధర్మము
తో ధర్మమునిలబెట్టుటకుప్రయత్నములుకొనసాగెను.మాయలు కుతంత్రములు
కుయుక్తులనిలయమాయెను.భారతమును పంచమవేదముగాపరిగణింపబడెను
ఆనాటి సాంఘిక రాజకీయ వ్యవహారపరిస్థితులకనుకూలముగాజగనన్నాటకధారి
కృష్ణపరమాత్మయాడిన నాటకమే భారతముధర్మసంస్తాపనకు భక్తయేమూలమను
ప్రబోధ గావింపబడెను. మాయలకునెలవుగాబీజోత్పత్తి జరిగెనుకారణముబలగము
యుద్ధమునకుసమర్పించుటకే.కారణమే కరణమాయెను.ప్రస్తుత కలియుగముననొంటి
పాదమునకు చేరికొనెను.యుగయుగమునకుధర్మముదిగుభాగహారమాయెను.ఒంటి
పాదమునపట్టినధర్మమున్యాయమునకుమూడింతల లన్యాయమునొప్ప్పెను.
చరిత్ర పునరావృతము కాకతప్పదనునట్లు కుల జాతి మతఘర్షణలును.
పైసాచికృత్యములుమితిమీరుచున్నవి.నేరానికితగిన శిక్షలుకరువాయెను.
ధర్మముఛాయామాత్త్రముగనిల్చెను. నాగరికత పేరుతోయనాగరికులనుమించిన నైజము
బొడజూపుచున్నది.సంస్కారమామట్టిగలసెను ధర్మము కులబాధలకు తట్టుకొనలేక
పరుగులు తీయుచుండెను. భూగర్భనిక్షిప్తాలను మనుగడకుముప్పు వాటిలునటుల
అక్రమార్కులకబంద హస్తలలాగబడుచున్నవి.ఇంత అన్యాయ అక్రమాలకుతాళజాలక
ప్రకృతి ప్రకోపానికిగురి కావలసివచ్చుచున్నది.ధర్మము పూర్తిగా నశించుచుచివరి
ఘడియలలో ధర్మము పూర్తిగాపెరిగి కృతయుగమునకుచేర్చును.ఇదిముమ్మాటికి
నిజముపైవిషయదృష్టినందిడుకొని. ద్వాపరయుగమున విధినటనా వృత్తము
గైకొని   విభూతినీ.శ్రీవరామ.తరంగ.రయోత్సుకదుష్ప్రభా.రాజనీతి.సుస్వార్ధ.
పరచింతన.మారణ దుష్ప్రభా .వృత్తములు గర్భస్తముగావింపబడినవి.

విధినటనావృత్తము.
కుండులు గోళకుల్ప్రభుత కురుక్షేత్ర సంగ్రామంబయెం దొలిగురు ద్వాపరాన
మండెను స్వార్ధ తంత్రముల మరుభూమిగామారెం తుదిన్ మలింగనశూన్యమాయె.
దండిగనుండనోపకను తరమెంచి పోరం గీడయెం తలంచను రాజ్యకాంక్ష
బండలపాలయెంబ్రతుకు పరమాత్ము మాయాజాలముం బలింగొనె ప్రాణులెన్నొ.
1.కుండులుగోళకుల్ప్రభుత
మండెను స్వార్ధ తంత్రముల
దండిగ నుండనోపకను
బండల పాలయెంబ్రతుకు.
2.కురు క్షేత్ర సంగ్రామంబయెన్
మరుభూమిగా మారెంతుదిన్
తరమెంచి పోరం గీడయెన్
పరమాత్ము మాయాజాలమున్.
3.తొలిం గురు ద్వాపరాన
మలిం గన శూన్యమాయె
తలంచను రాజ్య కాంక్ష
బలింగొనె ప్రాణులెన్నొ.
4.కుండులు గోళకుల్ప్రభుకురుక్క్షేత్ర సంగ్రామంబయెన్
మండెను స్వార్ధ తంత్రముల మరుభూమిగా మారెన్
దండిగనుండనోపకను తరమెంచి పోరం గీడయెన్
బండల పాలయెం బ్రతుకు పరమాత్ము మాయాజాలమున్.
5.కురుక్షేత్ర సంగ్రామంబయెం కుండులు గోళకుల్ప్రభుత
మరుభూమిగమారెంతుదిం మండెను స్వార్ధ తంత్రముల
తరమెంచి పోరం గీడయెం దండిగ నుండనోపకను
పరమాత్ము మాయాజాలముం బండలపాలయెం బ్రతుకు.
6.కురుక్షేత్ర సంగ్రామంబయెం కుండులు గోళకుల్ప్రభుత దొలింగురుద్వాపరాన
మరుభూమిగమారెంతుదిం మండెను స్వార్ధతంత్రముల మలింగన శూన్యమాయె
తరమెంచిపోరంగీడయెం దండిగనుండనోపకను తలంచను రాజ్యకాంక్ష
పరమాత్ము మాయాజాలముం బండలపాలయెంబ్రబలింగొనెప్రాణులెన్నొ
7.కురుక్షేత్రసంగ్రామంబయెందొలింగురు ద్వాపరాన
మరుభూమిగామారెంతుదింమలింగన శూన్యమాయె
తరమెంచిపోరంగీడయెం తలంచను రాజ్యకాంక్ష
పరమాత్ముమాయాజాలముం బలింగొనెప్రాణులెన్నొ.
8.కురుక్షేత్రసంగ్రామంబయెం దొలింగురుద్వాపరాన కుండులుగోళకుల్ప్రభుత
మరుభూమిగామారెం తుదింమలింగనశూన్యమామండెనుస్వార్ధతంత్త్రముల
తరమెంచిపోరంగీడయెం తలంచనురాజ్యకాంక్షదండిగనుండనోపకను
పరమాత్ముమాయాజాలముం బలింగొనెప్రాణులెన్నొ బండలపాలయెంబ్రతుకు
9.తొలింగురుద్వాపరాన కుండులుగోళకుల్ప్రభుత
మలింగనశూన్యమాయె మండెను స్వార్ధతంత్రముల
తలంచనురాజ్యకాంక్ష దండిగనుండనోపకను
బలింగొనె ప్రాణులెన్నొ బండలపాలయెంబ్రతుకు
10.
తొలింగురుద్వాపరానకుండులుగోళకుల్ప్రభుత కురుక్షేత్రసంగ్రామంబయెన్.
మలింగనశూన్యమాయె మండెనుస్వార్ధతంత్రముల మరుభూమిగమారెంతుదిన్
తలంచను రాజ్యకాంక్ష దండిగనుండనోపకను తరమెంచిపోరం గీడయెన్
బలింగొనెప్రాణులెన్నొ బండలపాలయెంబ్రతుకు పరమాత్ముమాయాజాలమున్.

విధినటనా.ఉత్కృతి భ.ర.న.స.య.ర.త.జ.గల.యతులు 10.19.
1.విభూతినీ.బృహతీ.భ.ర.న.వృ.సం.471.
2.శ్రీవరామ .బృహతీ.ర.య.ర.వృ.సం.139.
3.తరంగ.అనుష్టుప్.త.జ.గల.వృ.సం.173.
4.రయోత్సుక ధృతి.భ.ర.న.ర.య.ర.యతి10.
5.దుష్ప్రభ.ధృతి.స.య.ర.భ.ర.న.యతి.10.
6.రాజనీతి ఉత్కృతి. స.య.ర.భ.ర.న.త.జ.గల.యతులు 10.19.
7.సుస్వార్ధ .అత్యష్టీ.స.య.ర.జ.జగల.యతి10.
8.పరచింతనా.ఉత్కృతి.స.య.ర.జ.జ.ర.స.జ.లల.యతులు.10.18.
9.మారణహోమ.అత్యష్టీ.జ.జ.ర.స.జ.లల.యతి 9
10.గోళకప్రభా.ఉత్కృతి.జ.జ.ర.స.జ.న.జ.మ.లగ.యతులు9.18.

జైహింద్.

నూతన ఛందములలో గర్భ కవిత 113 . . . రచన . . . శ్రీ వల్లభ

జైశ్రీరామ్.

మాధురీ.నుతవరదా.గర్భ కురువరదాలవృత్తము.

 రచన.వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి.జుత్తాడ.

కురువరదాలవృత్తము.

కురు వరదంబులు భువి గురు సాయివౌదు వీవయ కొలుతురు కూర్మి నిన్నున్

చరితను నిలిచెదవిల సరిరారు నీకు నెవ్వరు చలితము జీవ సారం

పరితపనేలను విను పరమార్ధ మెంచునిన్నును వలదిక స్వార్ధ చింతల్

కరివరదుంగనుమది కరువొంద.నేరదెన్నడు కలితపనంబు తీరున్.

1.కురు వరదంబులు భువి 

చరితను నిల్చెదవిల

పరితప నేలను విను

కివరదుం గను మది

2.గురు సాయివౌదు వీవయ 

సరిరారు నీకు నెవ్వరు

పరమార్ధ మెంచు నిన్నును

కరువొంద నేర దెన్నడు.

3.కొలుతురు కూర్మి నిన్నున్

చలితము జీవ సారం

వలదిక స్వార్ధ చింతన

కలి తపనంబు తీరున్.

4.కురు వరదంబులు భువి గురు సాయి వౌదు వీవయ

చరితను నిలిచెదవిల సరిరారు నీకు నెవ్వరు

పరితపనేలను విను పరమార్ధ మెంచు నిన్నున్

కరివరదుంగను మది కరువొంద నేరదెన్నడు.

5 .గురు సాయి వౌదు వీవయ కొలుతురు కూర్మి నిన్నున్

సరిరారు నీకు నెవ్వరు చలితము జీవ సారం

పరమార్ధమెంచు నిన్నును వలదిక స్వార్ధ చింతల్

కరువొంద నేరదెన్నడు కలితపనంబు తీరున్.

6.గురు సాయి వౌదు వీవయ కొలుతురు కూర్మి నినున్ కురువరంబులుభువి

సరిరారు నీకు నెవ్వరు చలితము జీవ సారం చరితను నిల్చెదవిల

పరమార్ధ మెంచు నిన్నును వలదిక స్వార్ధ చింతల్ పరితప నేలను విను

కరువొంద నేర దెన్నడు కలితపనంబు తీరున్ కరి వరదుం గనుమది.

7.కొలుతురు కూర్మి నిన్నున్ కురు వరదంబులు భువి 

చలితము జీవ సారం చరితను నిల్చెద విల

వలదిక స్వార్ధ చింతల్ పరితప నేలను విను

కలితపనంబు తీరున్ కరివరదుంగను మది.

8.కొలుతురు కూర్మి నిన్నున్ కురువరదంబులు భువి గురు సాయివౌదువీవ

చలితము జీవసారం చరితను నిల్చెదవిల సరిరారు నీకునెవ్వరు

వలదిక స్వార్ధ చింతల్ పరితపనేలను విను పరమార్ధమెంచు నిన్నును

కలితపనంబు తీరున్ కరివరదుంగను మది కరువొంద నేరదెన్నడు.

9.గురు సాయివౌదు వీవయ కురు వరదంబులు భువి

సరిరారు నీకునెవ్వరు చరితను నిల్చెదవిల 

పరమార్ధ మెంచు నిన్నును పరితప నేలను

కరువొంద నేరదెన్నడు కరివరదుంగను మది

10.గురుసాయి వౌదువీవయ కురువరదంబులు భువి కొలుతురు కూర్మినిున్

సరిరారునీకు నెవ్వరు చరితను నిల్చెదవిల  చలితము జీవసారం

పరమార్ధమెంచు నిన్నును పరితపనేలనువిను వలదిక స్వార్ధ చింతల్

కరువొంద నేరదెన్నడు కరివరదుంగనుమది కలితపనంబు తీరున్.

కురువరదాలు ఉత్కృతి న.జ.న.స.జ.భ.న.జ.గగ.యతులు10.19.

1.తెల్వరి బృహతీ న.జ.న.వృ.సం.496.

2.కందళీ బృహతీ .వృ.సం.428.స.జ.భ.

3.భువనా.అనుష్టుప్. న.జ.గగ.వృ.సం.48.

4.నుతజని ధృతి న.జ.న.స.జ.భ.యతి.10.

5.సుజనీ అత్యష్టీ.స.జ.భ.న.జ.గగ.యతి.10.

6.సజావు.ఉత్కృతి.స.జ.భ.న.జ.త.న.భ.లల.యతులు.10.18.

7.జతినుత.అత్యష్టీ న.జ.త.న.భ.లల.యతి.9

8.కూర్మిలు.ఉత్కృతి న.జ.త.న.భ.న.జ.ర.లల.యతులు 9.18.

9.మాధురీ ధృతి.స.జ.భ.న.జ.న.యతి10.

10.నుతవరద ఉత్కృతి స.జ.భ.న.జ.న.న.జ.గగ.యతులు .10.19.

జైహింద్.

నూతన ఛందములలో గర్భ కవిత 112 . . . రచన . . . శ్రీ వల్లభ

జైశ్రీరామ్.

మసజామజా.స్వగత.స్వార్ధమ.గర్భ ప్రలాపినీవృత్తము.

రచన.వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి.జుత్తాడ.

శివదూషణ నిందార్హము.

సమఙస్త చరాచర జీవజగతిని నడించు మహత్తర శక్తియే పరమాత్మ.

జగత్పితరులుపారవ్వతీపరమేశ్వరులు.దేవతలలోగణనీయుడైన

శివుడభిషేక ప్రియుడు.శివరూపముననేమనకువశముకాగలడు.

అతనిని రుద్రరూపమున చూడజాలము.శివసాకషాత్కారమునందు

టకు జన్మ జన్మల యదృష్టము కావలెను.అట్టి మహనీయుని నభిషేకించుటకు

నమక చమకములనుస్మృతిప్రోక్తముగనుపయోగింతురు.
నమక చమకములకుతమకముచేర్చుట పాపహేతువు.యేలనన తమము

నకుమత్తు నిద్ర శోకమనునర్ధములుగలవు.తమకమనేపదమునకు

మోహము సంభ్రమము కోరిక యనునర్ధములుగలవు ముక్తియందు

మోహము పొందాలనేకోభగవత్కీర్్యైంకర్యమునందాశ్చర్యముండుట

తప్పుగాదు.ఏదియేమైనను పవిత్రమైన నమకచమకములవెంట

తమక ప్రయోగము పరమాత్ముని ముమ్మాటికి కించపరచినట్లేయగును.

ప్రలాపినీవృత్తము.

అజ్ఞానాంధ కారాన జిక్కి యన్నింటం పరిపూర్ణులంచు నంతర్యామి లెక్కించకన్

విజ్ఞానంబదే మాదటంచు వెన్నంటెం సిరి దైవమెంత వింతౌవ్యాఖ్య    విశ్వేశునిన్

సుజ్ఝానంబనంగా సరౌనె సున్నాయౌ భవితెంచరేమి సుంతం భక్తి మృగ్యంబవన్

ప్రజ్ఞా? ఈప్రలాపంబు తప్పు బన్నంస్మస్మృతి కించపర్చ పంతుంగాన 

రేనాటికిన్.

1.అజ్ఞానాంధకారాన జిక్కి

విజ్ఞానంబదే మాదటంచు

సు జ్ఞానంబనంగా సరౌనె

ప్రజ్ఞా? ఈప్రలాపంబు తప్పు.

2.యన్నింటం పరిపూర్ణులంచు

వెన్నంటెం సిరి దైవమెంత?

సున్నాయౌ భవితెంచరేమి?

బన్నంబౌ స్మృతి కించపర్చ.

3.నంతర్యామి లెక్కించకన్

వింతౌ యాఖ్య విశ్వేశువిన్

సుంతం భక్తి మృగ్యంబవన్

పంతుం గానరేనాటిన్.

4.అజ్ఞానాంధకారాన జిక్కి యన్నింటం పరిపూర్ణులంచు

విజ్ఞానంబదే మాదటంచు వెన్నంటెం సిరి దైవమెంత

సుజ్ఞానంబనంగా సరౌనె సున్నాయౌ భవితెంచరేమి

ప్రజ్ఞా? ఈప్రలాపంబుతప్పు బన్నంబౌ స్మృతి కించపర్చ.

5.యన్నింటం పరిపూర్ణులంచు నంతర్యామి లెక్కించకన్

వెన్నంటెం సిరి దైవమెంత?వింతౌవ్యాఖ్య విశ్వేశునిన్

సున్నాయౌ భవితెంచరేమి?సుంతం భక్తి మృగ్యంబవన్.

బన్నంబౌ స్మృతి కించపర్చ. పంతుంగాన రేనాటికిన్.

6.)అంతర్యామి లెక్కించకం అజ్ఞానాంధ కారాన జిక్కి

వింతౌవ్యాఖ్య విశ్వేశునిం విజ్ఞానంబదే మాదటంచు

సుంతం భక్తి మృగ్యంబవం సుజ్ఞానంబనంగా సరౌనె

పంతుం గానరేనాటికిం ప్రజ్ఞా?ఈప్రలాపంబు తప్పు.

7.అంతర్యామి లెక్కించకం అజ్ఞానాంధ కారానజిక్కియన్నింటటం పరపూర్ణులంచు.

వింతౌవ్యాఖ్య విశ్వేశునిం విజ్ఞానంబదే మాదటంచు వెన్నంటెం సిరి దైవమెంత?.

సుంతం భక్తి మృగ్యంబవం సుజ్ఞానంబనంగాసరౌనె సున్నాయౌ భవితెంచరేమి

పంతుంగానరేనాటికిం ప్రజ్ఞా? ఈప్రలాపంబు తప్పు బన్నంబౌ స్మృతి కించపర్చ.

8.యన్నింటం పరిపూర్ణుడంచు నజ్ఞానాంధ కారాన జిక్కి

వెన్నంటెం సిరి దైవమెంత ? విజ్ఞానంబదే మాదటంచు

సున్నాయౌ భవితెంచరేమి సుజ్ఞానంబనంగా సరౌనె

బన్నంబౌ స్మృతి కించపర్చ ప్రజ్ఞా ?ఈప్రలాపంబుతప్పు.

9.యన్నింటం పరిపూర్ణులంచు నజ్ఞానాంధ కారానజీక్కినంతర్యామిలెక్కించకన్

వెన్నంటెంసిరి దైవమెంత ? విజ్ఞానంబదేమాదంచువింతతౌవ్యాఖ్య విశ్వేశునిన్

సున్నాయౌ భవితెంచరేమి సుజ్ఞానంబనంగాసరౌనె సుంతంభక్తిమృగ్యంబవన్

బన్నంబౌస్మృతి కించపర్చ ప్రజ్ఞా?ఈప్రలాపంబుతప్పు పంతుంగానరేనాటికిన్.

10.అన్నింటంపరిపూర్ణులంచు నంతర్యామి లెక్కించకన్ యజ్ఞానాంధకారానజీక్కి

వెన్నంటెంసిరి దైవమెంత?వింతౌయజ్ఞానాంధకారానజీక్కి విజ్ఞానంబదేమాదటంచు

సున్నాయౌ భవితెంచరేమి?సుంతంభక్తి మృగ్యంబవన్ సుజ్ఞానంబనంగాసరౌనె

బన్నంబౌ స్మృతి కించపర్చ పంతుంగానరేనాటికిన్.ప్రజ్ఞా?ఈప్రలాపంబు తప్పు.

ప్రలాపినీ వృత్తము.ఉత్కృతి.మ.య.జ.మ.స.జ.మయ.లగ.యతులు.10.19.

1.స్వార్ధ చింత బృహతీ. వృ.సం.329.

2.రక్షదా .బృహతీ మ.స.జ.వృ.సం.345.

3.మూలాధార..అనుష్టుప్.మ.య.లగ.వృ.షం.73.

4.మజా ధృతి.మ.య.జ.మ.స.జ.యతి.10.

5.అంతర్యామి.అత్యష్టీ.మ.స.జ.మ.య.లగ.యతి..10.

6.మాయా అత్యష్టీ.మ.య.య.త.ర.గల.యతి.9.

7మాయాయుతి ఉత్కృతి మ.య.య.త.త.ర.త.జ.గల.యతులు.9.18.

8.మసజామజా ధృతి మ.స.జ.మ.జ.జ.యతి.10.

9.స్వగత..ఉత్కృతి.మ.స.జ.మ.జ.జ.మ.య.లగ.యతులు.9.18.

10.స్వార్ధమ.ఉత్కృతి మ.స.జ.మ.య.త.త.త.గల.యతులు.10.18.

జైహింద్.

లక్ష్మీ సహస్రములోని అష్టార చక్ర బంధ విద్యున్మాలా గర్భిత శార్దూలము.

జైశ్రీరామ్.

అష్టారచక్రబంధం

లక్ష్మీసహస్రంలోని బంధం. 

ఇందులో ఎనిమిది ఆకులలోని 1,3,6,8 గడులలోని అక్షరాలను వరుసగా కలుపగా 

గ్రంథకర్త పేరు, 

అనువాదకర్త పేరు,

గోత్ర నామ గుణ 

ప్రార్థనలను తెలిపే మరొక పద్యము కూడ మనకు కనిపించును.

శార్దూలం-

ఆదిధ్యేయ రమా ప్రశాసః మహిజాతా భాగ్యదాయామ శ్రీ

యాదేయున్, హృదయాలయున్, శమములన్ బ్రారబ్ధమున్ జించుశ్రీ

త్రేదున్, వేంకటపాదుఁ బ్రోవు, మహిరాట్చ్రీద్వారు వే శర్మ మా

యాదా కట్ కట యీభవంబు మటుమాయన్ జార్చి కర్మన్ ననున్

మనకు కనిపించు మరొక పద్యము-

విద్యున్మాల.

(1వ గడులలో) ఆ యాత్రేయశ్రీశ్రీ మానున్

(3వ గడులలో) ధ్యేయున్ వేంకట్ యాజిం శర్మన్

(6వ గడులలో) మాయాపాయీ భారద్వాజా

(8వ గడులలో) శాయున్ బ్రోవన్ జాలన్ రామా!

దేవీ స్తుతి అశ్వధాటి తెలుగు పద్యానువాదము.. . . చింతా రామ కృష్ణా రావు

జైశ్రీరామ్.

  జైహింద్.

కాణిపాక వరసిద్ధి వినాయక స్వామి.రచన బ్రహ్మశ్రీ పొన్నెకంటి సూర్యనారాయణరావు

జైశ్రీరామ్.

కాణిపాక వరసిద్ధి వినాయక స్వామి. 

రచన శ్రీ పొన్నెకంటి సూర్యనారాయణరావు

1. బావిని నీవుగావెలసి భక్తజనాళి హృదంతరాళముం

 దావులనింపినావుగద ధన్యతగూర్చుచు కాణిపాకము

న్నోవర సిద్ధినాయకుడ! మోదకహస్తుడ! ఆఖువాహనా!
కావుమ మమ్ముసంతతము గౌరిముఖాంబుజ ద్వాదశాత్ముడా!

2. ఇష్టము నీకనిన్నిల గణేశుడ! తీయనినిక్షుఖండముల్

కష్టమెయైన దెచ్చితిని గైకొనివాని దయార్ద్రచిత్తతన్

స్పష్టపు యోచనల్గలుగ చక్కని బుద్ధిని నాకొసంగుమా

నిష్ఠగ నిన్నుగొల్తునిక నీరజనాభుని మేనగుర్రడా!

3. రైతు పొలాననీవు కడు రాజసమింపెసలార బావిలో

చేతమురంజిలం దమదు సేమముగోరుచు నుద్భవించితో

భూతగణాధినాధుని సుపుత్రుడ!షణ్ముఖ సోదరా ! మహ

ర్జాతక! కాణిపాకనగరాధిప! నీకివె మానమస్కృతుల్.

వందే గణనాయకమ్.

1. ప్రథమ తాంబూలమర్పించి ప్రాంజలింతు

విఘ్నరాజుగ స్తుతియించి వేడుకొందు

కార్యమేదేని తలపెట్టి ఘనతజెంద

దొడ్డగణపయ్య ననుగావు దురితహరణ!

2. అమ్మ పార్వతి మలచిన బొమ్మవీవు

అయ్య కరుణరేఖల వెనకయ్యవీవు

పందెమందున తమ్ముని ప్రక్కనిడిన .

దొడ్డగణపయ్య ననుగావు దురితహరణ!

3. నిన్ను పరిహాసమాడిన నేరమునకు

శాపమందెను నిర్దయ చంద్రుడపుడు

ఘనత మీరగ సతతంబు గారవింతు.

దొడ్డగణపయ్య ననుగావు దురితహరణ!

4. మాతపితలను సేవించు మార్గమొకటె

సకలసౌఖ్యాల గనియంచు చాటినట్టి

జ్ఞానివీవయ్య వెనకయ్య!మానితుండ!.

దొడ్డగణపయ్య ననుగావు దురితహరణ!

5. ఇర్వదొక్కటి పత్రాల నింపుగాను

పూజలందుచు భక్తుల మోదమలర

మోక్షమందించు పరమాత్మ! పుణ్యపురుష!.

దొడ్డగణపయ్య ననుగావు దురితహరణ!

6. గరికపూజకె ముదమంది దురితములను

పారద్రోలెడు పరమాత్మ! భవ్యచరిత!

కార్యసిద్ధిని గూర్చెడు ఘనుడవీవు..

దొడ్డగణపయ్య ననుగావు దురితహరణ!

7. మోదకంబుల నర్పింప మోదమంది

వెనుకముందులుజూడక మనుజులకును

సర్వవిజయాలు గూర్తువు సాధువదన!.

దొడ్డగణపయ్య ననుగావు దురితహరణ!

8. గర్వపడినట్టి తమ్ముని గర్వమణచి

వినయశీలంబె సర్వత్ర విజయమంచు

చాటిచెప్పిన ఘనుడవు మేటివయ్య!.

దొడ్డగణపయ్య ననుగావు దురితహరణ!

9. సర్వసైన్యాధిపత్యంపు సాధనాన

నీవు జూపిన ప్రజ్ఞకు నీరజాక్ష!

మిగుల నాశ్చర్యమొందెను మిన్ను మన్ను.

దొడ్డగణపయ్య ననుగావు దురితహరణ!

10.పంటలన్నియు సతతంబు పాడుసేయు

ఎలుక మీదను నీవుండి యెఱుకగూర్చి

జ్ఞాననేత్రంబునిచ్చిన జ్ఞానివీవు.

దొడ్డ గణపయ్య ననుగావు దురిత హరణ!

స్వస్తి.

దొడ్డ గణపయ్య అనుగ్రహాన్నందుకొనిన సహోదరులకు అభినందనలు.

ధీయుత పొన్నెకంటి కుల దీపిత పండితమాన్య! సూర్యనా

రాయణరావు సోదరుఁడ! రమ్య మహాద్భుత సత్ కవిత్వ బో

ధాయత ప్రార్థనా కలిత హారమునా గణనాథునెన్నుచున్

చేయఁగ జాలినట్టి వర చేతన! నీకు నమస్కరించెదన్.

జైహింద్.

వినాయక చతుర్థి సందర్భముగా మీకు శుభాకాంక్షలు.

 జైశ్రీరామ్.

ఆర్యులారా! నేడు వినాయక చతుర్థి. ఈ సందర్భముగా మీ అందరికీ నా శుభాకాంక్షలు.

ఆ బాల గణపతి మీరు చేపట్టు అన్ని సత్కార్యములను నిర్విఘ్నంగా కొనసాగించవలెనని మనసారా కోరుకొంటూ మీకు మంగలప్రదుడవాలని ఆశిస్తున్నాను.

గణపతి పూజలందుకొని, గౌరవమొప్పగ మిమ్ము కాచుతన్.

ఘనమగు సత్క్రియల్ గొలుపగా మిము చేయగ కోరుకొందు. ని

ర్ధనులకు సంపదల్ గొలిపి, రంజిలజేయగ వేడుకొందు. మీ

కనిశము సౌఖ్య శాంతులిడి కాచుత. మీకు శుభంబులయ్యెడున్.

జైహింద్.

నా భుక్తం క్షీయతే కర్మ, కల్ప కోటి శతైరపి, . . . మేలిమి బంగారం మన సంస్కృతి,

జైశ్రీరామ్.

శ్లో. నా భుక్తం క్షీయతే కర్మ, కల్ప కోటి శతైరపి, 
అవశ్యమను భోక్తవ్యం కృతం కర్మ శుభాశుభమ్.
ఆ.వె.బ్రహ్మకల్పములవి పదికోట్లు గడిచినా
యనుభవించనట్టి యఖిలకర్మ
ఫలములు నశియించవిల జీవ కోటికి
ననుభవింప వలయునఖిలములును.
భావము. అనుభవించకుండా కర్మ ఫలము కోటి బ్రహ్మ కల్పములు గడిచిననూ నశింపదు. అది శుభమైననూ, అశుభమైననూ దాని ఫలమును మనము తప్పక అనుభవింపవలసినదే.

జైహింద్.

అజరామరవత్ ప్రాజ్ఞో . . . మేలిమి బంగారం మన సంస్కృతి,

జైశ్రీరామ్.

శ్లో. అజరామరవత్ ప్రాజ్ఞో విద్యామర్థం చ సాధయేత్, 
గృహీత ఇవ కేశేషు మృత్యునా ధర్మమాచరేత్. 
క.జరయును, మరణము లేనటు
ధర విద్యా ధనములందెదరు కనఁ బ్రాజ్ఞుల్.
మరణము దరి కొనినటులుగ
చరియింతురు ధర్మములనుసరణీయమెదే.
భావము. ప్రాజ్ఞుడు తనకు ముసలితనము, మరణము లేవనే ఆలోచనతో - విద్యను, ధనాన్ని సంపాదించాలి. మృత్యువు తన జుట్టుపట్టుకొని తీసుకు పోవటానికి సిద్ధంగా ఉందనే ఆలోచనతో ధర్మాన్ని ఆచరించాలి.

జైహింద్.

శ్రీ మహాప్రభు శతకము. రచన. వద్దిపర్తి అప్పయామాత్యకవి. క్రీ.శ.౧౯.

జైశ్రీరామ్.

  జైహింద్.

ధర్మే తత్పరతా, ముఖే మధురతా, (సత్పురుష వైభవం) మేలిమి బంగారం మన సంస్కృతి,

జైశ్రీరామ్.

శ్లో. ధర్మే తత్పరతా, ముఖే మధురతా, దానే సముత్సాహతా
మిత్రేzవంచకతా, గురౌ వినయతా, చిత్తేzతిగంభీరతా, 
ఆచారే శుచితా, గుణే రసికతా, శాస్త్రేషు విజ్ఞానతా,
రూపే సుందరతా, శివే భజనతా, సత్స్వేవ సందృశ్యతే.
ఉ.ధర్మమె రూపమౌన్ నయ సుధా పరిభాషణ, దాన శీలమున్,
మర్మము లేని మైత్రి, గురు మానిత భక్తియు, చిత్త శోభ, సత్
కర్మల శౌచమున్, సుగుణ గ్రాహ రసజ్ఞత, శాస్త్ర బోధయున్,
భర్మ శరీర శోభ,శివ భక్తి, మహాత్ముల యందు తెల్లమౌన్.
భావము. ధర్మాచరణమునందు ఆసక్తి, నోటియందు మధురభాషణము, దానము చేయుటయందు సమధికోత్సాహము, మిత్రుల యందు మోసబుద్ధి లేకుండుట,గురు జనుల పట్ల వినయము, మనస్సులో గాంభీర్యము, ఆచారాలను పాటించటంలో శుచిత్వము,సద్గుణ గ్రహణములో రసజ్ఞత, శాస్త్ర జ్ఞానము కలిగి యుండుట,రూప సౌందర్యము, పరమేశ్వర సేవ, అనే లక్షణాలు సత్పురుషులయందు మాత్రమే గోచరిస్తూ ఉంటాయి. 

జైహింద్.

రామాయణం యొక్క విశేషములు ఏమిటి? శ్రీ చొప్పకట్ల సత్యనారాయణ.

జైశ్రీరామ్.

రామాయణం యొక్క విశేషములు ఏమిటి?

శ్రీ చొప్పకట్ల సత్యనారాయణ.

మన సంస్కృత వాఙ్మయం లో ,ఎటువంటి పెద్ద పెద్ద ఒత్తులతో కూడిన పదాలు లేకుండా ఏ కాస్త భారతీయ భాషలలో ఏ భాష తెలిసిన వారైనా సరే(ముఖ్యంగా తెలుగు వారు) కొద్దిగా ప్రయత్నం చేస్తే చదవ గలిగిన గ్రందాలు రెండు ఉన్నాయి ఒకటి భగవద్గీత రెండవది రామాయణం.
మన సంస్కృతీ గొప్పదనం ఇప్పటి వరకు నిలబడి ఉంది అంటే కారణం రామాయణ,భారతాలు. మన సమస్త వాగ్మయం కనుమరుగై పోయిన(అమంగలం ప్రతిహతమగు గాక,అటువంటిది జరుగకుండు గాక) రామాయణం ఒక్కటి ఉంటే మళ్ళీ మన సమస్త వాఙ్మయాన్ని సృష్టి చేసుకోవచ్చూ.అంత గొప్పది రామాయణం . కొన్ని సంవత్సరాల పాటు వాల్మీకి తపస్సు చేయగా ఫలితంగా రామాయణం ఆవిర్భవించింది. రామాయణం 24,000 శ్లోకాలతో కూడినది.ప్రతి 1000 శ్లోకాలకు ఒక గాయత్రీ మంత్ర బీజాక్షరం చొప్పున వాల్మీకి మహర్షి కూర్పుతో రచన చేసాడు.రామాయణం "తపస్వాధ్యాయనిరతం తపస్వి వాగ్విదాం వరం(నిరంతరం స్వాధ్యాయం,తపస్సు చేసుకుంటున్న '"అని ప్రారంభమవుతుంది అనగా జీవితంలో ప్రతి పనిని తపస్సుగా చేయమని "తప" అని ప్రారంబిoచారు.అలా చేస్తే ఏమవుతుంది అంటే రామాయణము చివరి శ్లోకం చెబుతుంది "జనశ్చ శూద్రోపి మహాత్వ మీయాత్"(దీని తర్వాత కొన్ని శ్లోకాలు ఉన్నప్పటికీ ఈ శ్లోకాన్ని చివరి శ్లోకంగా పెద్దలు నిర్ణయం చేశారు)అని మహాతత్వాన్ని పొందుతాడు. అనగా జీవితాన్ని తపస్సు లా మలుచుకుంటే వారు మహతత్వాన్ని సాధిస్తారు అని రామాయణ సందేశం.అది ఎలా సాధించాలో కూడా మనకు రామాయణం ఆదర్శం.
ఇక్కడ వచ్చే ప్రశ్న జీవితాన్ని తపస్సు గా మార్చుకోవడం ఎలా?
తపస్సు అంటే ఎదో అడవులలోకి వెళ్లి నాసాగ్రం (భ్రూమధ్యం) మీద ధ్యాస పెట్టి చేసేది కాదు. ప్రతి పని చేస్తున్నప్పుడు చేస్తున్నదప్పుడు "నేను" అనే భావం విడిచి తన కు విధించిన కర్తవ్యాన్ని, వాడు(ఈశ్వరుడు)నిర్ణయం చేసాడు,వాడి కొరకు,వాడి పనిని తన చేత చేయఁచుకుంటున్నాడు అనే భావం రావడం.ఈ భావం కుదురుకున్న వాడు ఎదో పెద్ద మార్పు (బయటి ఆడంబరాల్లో మార్పు)వాడిలో వస్తుంది అనుకోవద్దు రోజు తన పనులు ఏ విధంగా చేసుకుంటున్నాడో అలాగే చేసుకుంటాడు కానీ లోపల తన భావంలో తేడా వస్తుంది.ఉదాహరణకు రోజు భోజనం ఎలా చేస్తాడో అలాగే భోజనం చేస్తాడు కానీ మనసులో - "లోపల (కడుపులో) వైశ్వానరాగ్ని గా పరమేశ్వరుడు వున్నాడు వాడి కొరకు ,వాడు ఇచ్చిన అన్నాన్ని,వాడి ప్రసాదంగా స్వీకరిస్తున్నాను" అని భోజనమ్ చేస్తాడు.ఇలా ఏ పనైన ఆ భావంతో(పరతత్వ భావన) చేస్తాడు.అప్పుడు వాడి నడక ప్రదిక్షణం అవుతుంది వాడి నిద్ర సమాది అవుతుంది,వాడి పలుకు ఈశ్వర వాక్కు అవుతుంది.అటువంటి స్థితికి మన లౌకిక కార్యములు చెడకుండా మహతత్వం వైపు తీసుకెళ్లేదే రామాయణం.
రామాయణాన్ని 3 స్థాయిలలో అర్థం చేసుకోవలసి వుంటుంది.
1. ఆది భౌతిక కోణం
2. ఆది దైవిక కోణం
3. ఆధ్యాత్మిక కోణం
1. ఆది భౌతిక కోణం:
ఇందులో రామచంద్ర మూర్తి ని నరుడిగా భావన చేసి ,సీతమ్మని మానవ వనితగా భావన చేసి వారి హృదయం (రామ హృదయం ను,సీత హృదయం ను)ను అర్థం చేసుకొని వారిని ఆదర్శంగా తీసుకొని వాటిని జీవితానికి అన్వయం చేసుకోవడం వలన జీవితం ధర్మబద్దమవుతుంది.ప్రతి నిర్ణయానికి ముందు కాసేపు ఆగి ఈ situation రాముడికి వస్తే తాను ఏ విధంగా react అవుతాడు (రామాయణం చదువగా చదువగా రామ హృదయం అర్థమైన తర్వాత ఈ స్థితి వస్తుంది)అని ప్రశ్న వేసుకొని ఆ విధంగా చేస్తే మనం ఏ శాస్త్రములు చదువకున్నా మన జీవితం ధర్మ బద్దం చేయబడుతుంది.
రాముడు తండ్రి దగ్గర పుత్రునిగా ఎలా వున్నాడు,తమ్ముడి దగ్గర అన్నగా ఎలా తప్పులను సరిదిద్ధి ధర్మ మార్గంలో తమ్ముళ్లను ప్రవేశ పెట్టాడు,స్నేహితుడికి కష్టం వస్తే తనకే వచ్చినట్టుగా ఎలా ఏడ్చాడు తన స్నేహితుని కష్టం తీర్చడానికి ఏ విధంగా ప్రయత్నించాడు,శరణు అన్నా వారిని ఎలా రక్షించాడు,ఏ విధంగా ఇతరుల పై ప్రేమ చూపించే వాడు అనే అనేక విషయములు రాముని నుండి నేర్చుకోవచ్చు.అందుకే పెద్దలు చెప్తారు"రామాత్ వర్తితవ్యం న రావణాత్(రాముని వలే ప్రవర్తించవలెను రావణుని వలె కాదు)"అని.
స్త్రీ పతివ్రత ధర్మాలు సీతమ్మ నేర్పిస్తుంది.
ఇవే గాక,
1.ఒక అధికారికి గాని,అధికారికి సలహాలు ఇచ్ఛే వారికి గానిస్వార్థపూరిత ఆలోచన వస్తే దేశం ఎలా ఏడుస్తుందో రామాయణం చూపిస్తుంది.కైకేయి తన కుమారుడు రాజు కావాలన్న స్వార్థపు ఆలోచన ముగ్గురిని వితంతువులను చేసింది,నలుగురు కుమారులకు తండ్రి లేకుండా చేసింది,దేశానికి రాజు లేకుండా చేసింది అంతే కాదు ఎవరి కోసం రాజ్యం ఆడిగిందో ఆ భరతుడు 14 సంవత్సరాల పాటు నరక యాతన అనుభవించాడు.కాబట్టీ ఒక రాజకీయ నాయకుడికి స్వార్థం ఉంటే దేశం ఎలా ఏడుస్తుందో చూపిస్తుంది రామాయణం.
2. త్యాగంతో జీవితాన్ని గడిపితే("తేన త్యక్తే న భుంజీత" )చరిత్రలో ఏ విదంగా చరిత్రలో నిలిచి పోతారో చూపిస్తుంది రామాయణం. (రామాయణం మొదట రాజ్య త్యాగం,రామాయణం చివర దారా పరిత్యాగం)
రామాయణంలో ముగ్గురు అన్న తమ్ముళ్లు కనిపిస్తారు రామలక్ష్మణ భరతశత్రఘ్నులు,వాలిసుగ్రీవ,రావణ కుంభకర్ణ విభిషేణులు. రాజ్యం తనకు వచ్చిన స్వీకరించడానికి ఏడ్చి భాదపడిన వాడు ఒకడు, అన్న ను చంపి రాజ్యం తీసుకున్న వాడు ఒకడు, రాజ్యం తనకు రాదని తెలిసి అన్న శత్రువుల వైపు వెళ్లి అన్నను చంపించాడు ఒకడు ఎవరు నిలిచిపోయారు చరిత్రలో?
3. ధార్మిక జీవితాన్ని ఎలాగడపాలో నేర్పిస్తాడు రాముడు "రామో విగ్రహవాన్ ధర్మ:"అని.
2. ఆది దైవిక కోణం:
ఇందులో రాముణ్ణి శ్రీ మహా విష్ణువుగా,సీతమ్మని శ్రీ మహా లక్ష్మి గా భావన చేసి రామాయణాన్ని చదువుతారు.
ఇలా చదివితే రామాయణం ఇంకొక కోణం లో అర్థం అవుతుంది.రాముడు తాను నరుడనే చెప్పుకుంటాడు కానీ ఎవరూ ఆయనను నరుడు అనుకున్నట్టు కనిపించదు.లక్ష్మణుడు ,భరతుడు,విశ్వామిత్రుడు,వశిష్ఠుడు,సుమిత్ర,తార,మండోదరి,మారీచుడు,జటాయువు,హనుమ ,గుహ స్వామి ఇలా ఎందరో రాముని గురించి మాట్లాడినప్పుడు రాముడు నరుడు అన్న భావనతో వారు మాట్లాడలేదు.విశ్వామిత్రుడు అంటాడు "అహం వేద్మిమహాత్మానం రామం దశరాత్మజాం వశిష్టోపీ మహా తేజ ఏ తే మె తపసి స్థితాః"అంటాడు రాముడు ఎవరో నాకు తెలుసు వశిష్ఠుడికి తెలుసు,తపస్సులందరికి తెలుసు అంటాడు.లక్ష్మణుడు ఈశ్వరభక్తి లో ఈశ్వరుని విడిచి పెడితే బ్రతక లేనటువంటి దాస్య భక్తి ని చూపిస్తాడు,స్నేహ భక్తి ని సుగ్రీవుడు, శరణాగతి ని విభీషణుడు,భగవత్ భక్త సేవను శత్రజ్ఞుడు ,శబరి గురు భక్తిని,తపస్సు చేసి ఋషులు ఏతత్ ఫలం రామార్పణం అని వారి తపస్సును రామునికి ఇస్తారు ఇలా ప్రతి ఒక్క పాత్రకు రామాయణం లో రాముని తో ప్రత్యక్ష అనుబంధం.
3. ఆధ్యాత్మిక కోణం:
ఇందులో రాముణ్ణి ఆత్మ గా,సీతమ్మని జీవునిగా భావన చేసి రామాయణాన్ని చదువుతారు.
మొదట జీవుడు పరమాత్మ తో కలిసే ఉంటాడు(గురువు(విశ్వామిత్రుడు)వచ్చి జీవుడిని పరమాత్మ ను కలుపుతారు (సీతారామ కళ్యాణము))తరువాత జీవుడు గుణములకు(సత్వ రజో తమో) లొంగి, విషయ వాంఛల(బంగారు లేడి)కు లోనై పరమాత్మ(రాయుడు) తో వియోగం పొందుతారు . జీవుడిని తీసుకొని వెళ్ళేది మనస్సు(రావణుడు) అప్పుడు జీవుడు మనస్సు కు లొంగకుండా తపస్సు చేస్తే మళ్ళీ పరమాత్మ తో సంయోగం లభిస్తుంది. అని జీవుడిని ఉద్ధరించుకోవాదానికి సాధన రహస్యాల చాలా చెబుతుంది. నేను కథ నంత ఒక దగ్గర పెట్టి overall గా చెప్పాను కానీ ఒక్కొక్క కాండలో సాధన రహస్యాలు ఎన్నో చెప్పబడ్డాయి.
ఉదాహరణకు బాలకాండ తీసుకోండి
ఇందులో
రాముడు-ధర్మమ్
లక్ష్మణుడ-అర్థం
భరతుడు-కామ
శత్రజ్ఞుడు- మోక్షం
మాములుగా వయస్సు ప్రకారం చెప్పాలి అంటే రామ భరత లక్ష్మణ శత్రజ్ఞులు అని చెప్పాలి కానీ మనం రామలక్షమన,భరత శత్రజ్ఞులు అని చెప్తాం ఎందుకంటే అర్థం ఎప్పుడు ధార్మికంగా ఉండాలి,కామం ఎప్పుడు మోక్షం వైపే ఉండాలి అనే విషయాన్ని తెలియచేయడానికి.
ఇలా ఆలోచన చేస్తే మూడు కోణాలతో ఆలోచన చేస్తే రామాయణం గొప్పదనం ఎంతో తెలుస్తుంది.
రామాయణం లో ఉన్న 24వేల శ్లోకాలలో దాదాపుగా 15వేల శ్లోకాలకు పైగా ఈ 3 రకాల అర్థాలను చెప్పవచ్చూ అలా పుస్తకాలు రాసిన మహా పురుషుల వున్నారు.
ఇవే కాక రామాయణం లో గోప్ప గణిత శాస్త్రం ఉంది దానిని రెమెళ్ళ అవదానులు గారు వారి వైదిక గణిత లో వివరించారు.
ఖగోళ శాస్త్రం గురించి సుగ్రీవుడు సీతమ్మను వెతికే సమయంలో చెప్తాడు,సైకాలజీ, తత్వ శాస్త్రం,మేనేజ్మెంట్ .ఇలా అనేక విషయాల సమాహారం రామాయణం.
సనాతన ధర్మం గురించి తెలుసుకోవాలంకుంటున్న ప్రతి వారి ఇంట ఉండవలసిన గ్రంధం రామాయణం, చడవవలసిన గ్రంధం రామాయణం, ఆచరించవలసిన గ్రంధం రామాయణం
శ్రీ Satyanarayana Choppakatla వారికి ధన్యవాదములు.

జైహింద్.

నలువ చెలువ యందము ! శ్రీ చొప్పకట్ల సత్యనారాయణ గారి వివరణము.

  జైశ్రీరామ్.

నలువ చెలువ యందము !

శ్రీ చొప్పకట్ల సత్యనారాయణ గారి వివరణము.

మ: నవలావణ్య రసాలయంబు , గుణరత్న స్థాన , మాస్య క్షపా
ధవ బింబోదయ , మున్నతస్తన గిరీంద్రవ్యక్తి , వాచాసుధా
భవ దేశంబు , వళీతరంగము , తనూభద్ర ప్రభా ఫేన దీ
ప్తి విలాసం , బగు తత్కళత్రము సుధాబ్ధిం బోలి సద్భక్తితోన్;
శ్రీ కాళ హస్తీశ్వర మాహాత్మ్యము 2 ఆ: 5- పద్యం: ధూర్జటి.

కథాసందర్భంగా ద్వతీయా శ్వాసంలో ఈపద్యం చోటుచేసికొన్నది. బ్రహ్మ గారికి తనభార్య సరస్వతి పాల్కడలివలె దర్శన మిచ్చిందట!
అర్ధములు: లావణ్యము- శరీరపు మెఱపు,; రసాలయం - నీటితోనిండినది సముద్రము; గుణరత్నములు- సద్గుణములనేరత్నములు; ఆస్యము -ముఖము; క్షపాధవ బింబోదయము- చంద్రబింబముయొక్కఉదయము; గీరీంద్రవ్యక్తి- పర్వతములు కనబడుట; వాచాసుధ- అమృతమువంటిమాటలు; భవదేశము-పుట్టుచోటు; వళీతరంగము- పొట్టపై ముడతలనే కెరటములు; తనూభద్ర ప్రభాదీప్తి ఫేన దీప్తి విలాసము- శరీరకాంతి యనే నురుగులు; కళత్రము- భార్య ; సుథాబ్ధి-పాలకడలి;
సరస్వతిని కవి పాల సముద్రంతో పోల్చి చెపుతున్నాడుకవి. ఇదో అపురూపమైన పద్యం! భార్యను పాలకడలితో పోల్చిచెప్పిన కవులెవ్వరూ కానరారు. సముద్రముతో పోల్చినప్పుడు దానిలక్షణాలు భార్యయందు ఉండాలికదా? ఉన్నాయని రూపకంలో నిరూపిస్తున్నాడు.
పాల సముద్రంయొక్క లక్షణాలు ఈవిధంగా ఉన్నాయి. అపారమైన నీరు, రత్నములకు నెలవగుట , చంద్రుని పుట్టుక , పెద్దపర్వతములు కానవచ్చుట, అమృత ము ఉదయించుట, కెరటములు , నురుగులు స్థూలముగానిదీదానిస్వరూపము. ఆలక్ణణములన్నియు కళత్ర స్థానమున నున్న సరస్వతి యందుకూడ నున్నవట! యెట్లు?
నవలావణ్యమనే నీరు సమృధ్ధిగా నీమె శరీరమున నున్నదట. గుణములనే రత్నములున్నవట.( ఆమెసద్గుణములు రత్నములవంటివే యని ) ముఖమే చంద్రోదయముతో సమానమట. ఆమె సమున్నతమైన స్తన సంపదయే పర్వతములట, ఆమెమాటలే అందుదుదయించిన యమృతమట! (ఆమెమాటలు అమృతతుల్యములని చెప్పుట) ఆమె యుదరస్థమైన ముడుతలే కెరటములట, ఆమె శరీర కాంతియే నురుగట. ఈవిధముగా పాల సముద్రము వలె సరస్వతి యట కరుదెంచి భర్త బ్రహ్మగారికి కనువిందుచేసింది.
భార్యను పాల సముద్రముతో పోల్చుట యెంత గొప్పయూహ! ఎంతఉదాత్తమైనది!
సద్గుణగణములుగల భార్య పాల సముద్రము వంటిదే! పాల సముద్రము దేవతలకు అమృతానిచ్చింది. భార్య కూడా ఆనందామృతాన్ని జీవితాతం భర్తకు అందిస్తూనే ఉంటుంది.పాలసముద్రం కల్పవృక్షాదుల నిచ్చింది. వాటి ఉపయోగం?కోరికలుదీరటం. భార్యకూడా కల్పవృక్షమే నీకోరికల నన్నిటినీ తీరుస్తూనే ఉంటుంది. ఉదాత్తమైన భావనతో భార్యను భర్త
గౌరవిస్తూ ఉంటే భార్య గృహ లక్ష్మియై సకల భోగ భాగ్యాలకు కారక మౌతుంది. పాలసముద్రం మనప్రక్కనున్నా గమనించలేని ధూర్తులకు జీవనం వ్యధాభరితమే! భార్యతో అనురాగాన్ని పంచుకుంటే ఆజీవితం సుధాభరితమే!* అనే చక్కని సందేశాన్ని యీపద్యంద్వారామనకు అందజేసిన ధూర్జటి కవీనాంకవి యనుటలో నత్యుక్తి లేదు.
స్వస్తి!

శ్రీ చొప్పకట్ల సత్యనారాయణ గారికి ధన్యవాదములు.

జైహింద్.

నూతన ఛందములలో గర్భ కవిత 111. . . . రచన . . . శ్రీ వల్లభ

జైశ్రీరామ్.

భేదినీ.శివాయన.గర్భ తరతమ వృత్తము.

రచన.వల్లభవఝల అప్పల నరసింహ మూర్తి.జుత్తాడ.

తరతమ వృత్తము

మీమా పరభేదమెంచక మితిమీరి జేసిపాపము మేలొనర శివా యనన్

కామాతుర స్వార్ధచింత.గతిగాన నెంచకీభువి కాలమువశమౌనొకో

క్షేమంబును పొందనేరక చితిజేరువాంఛ లేలను శీలముసరిగావలె

రామాయనవేమి మూర్ఖత రతనాలసీమ నుండియురాలెడుతలపేలరా. 

1.మీమాపరభేదమెంచక 

కామాతుర స్వార్ధచింత

క్షేమంబునుబొంద నేరక

రామాయనవేమి మూర్ఖత.

2.మితిమీరి జేసి పాపము

గతి గాన నెంచకీభువి

చితిజేరు వాంఛ లేలను

రతనాలసీమనుండియు.

3.మేలొనర శివాయనన్

కాలమువశమౌనొకో

శీలము సరిగావలెన్

రాలెడు తలపేలరా.

4.మీమా పరభేదమెంచక మితిమీరి జేసి పాపము

కామాతుర స్వార్ధచింత గతిగాన నెంచకీ భువి

క్షేమంబును పొంద నేరక చితిజేరు వాంఛ లేలను

రామాయనవేమి మూర్ఖత రతనాలసీమనుండియు.

5.మితిమీరి జేసిపాపము మేలొనర శివాయనన్

గతిగాన నెంచకీ భువి కాలమువశమౌనొకో

చితిజేరు వాంఛ లేలను శీలము సరి గావలెన్

రతనాలసీమనుండియు  రాలెడు తలపేలరా.

6.మితిమీరి జేసి పాపము. మీమాపర భేద మెంచక

గతిగాన నెంచకీభువి కామాతుర స్వార్ధ చింతన

చితిజేరు వాంఛ లేలను క్షేమంబును బొందనేరక

రతనాలసీమనుండియు రామాయనవేమి మూర్ఖత.

7.మితిమీరిజేసి పాపము మీమాపర భేదమెంచక మేలొనర శివాయనన్

గతిగాన నెంచకీభువి కామాతుర స్వార్ధ చింతన కాలమువశమౌనొకో

చితిజేరు వాంఛ లేలను క్షేమంబును బొంద నేరక శీలము సరిగావలెన్

రతనాలసీమనుండియు రామాయనవేమి మూర్ఖత రాలెడుతలపేలరా.

8మితిమీరి జేసిపాపము మేలొనర శివాయనం మీమాపరభేదమెంచక

గతిగాననెంచకీభువి కాలమువశమౌనొకో కామాతుర స్వార్ధచింతన

చితిజేరువాంఛలేలను శీలము సరిగావలెం క్షేమంబునుబొందనేరక

రతనాలసీమనుండియు రాలెడు తలపేలరా  రతనాలసీమనుండియు.

9.మేలొనర శివా యనన్ మీమా పర భేధమెంచక

కాలమువశమౌనొకో కామాతుర స్వార్ధ చింతన

శీలము సరిగావలెన్ క్షేమంబును బొందనేరక

రాలెడు తలపేలరా రతనాలసీమనుండియు.

10.

మేలొనర శివాయనన్ మీమాపరభేదమెంచక మితిమీరి జేసి పాపము

కాలమువశమౌనొకో కామాతుర స్వార్ధ చింతన గతిగాననెంచకీభువి

శీలముసరిగావలెన్ క్షేమంబునుబొందనేరక చితిజేరువాంఛలేలను

రాలెడుతలపేలరా రామాయనవేమి మూర్ఖత రతనాలసీమనుండియు.

తరతమ.ఉత్కృతి.త.జ.భ.స.జ.భ.భ.య.లగ.యతులు 10.19.

1తేజశ్విననీ బృహతీ.త.జ.భ.వృ.సం.429.

2.కందళీ.బృహతీ.వృ.సం.428.

4.నాపరా.ధృతి.త.జ.భ.స.జ.భ.యతి.10.

5.అతిశయ.అత్యష్టీ త.జ.భ.భ.స.లగ.యతి.10.

6.వివేచనా.ధృతి.త.జ.భ.భ.జ.త.యతి 10.

7.భేదక.ఉత్కృతి.త.జ.భ.త.జ.భ.భ.స.లగ.యతులు.10.19.

8.మేలిమి.ఉత్కృతి.త.జ.భ.భ.స.య.భ.భ.లల.యతులు.10.18.

9.భేదనీ.అత్యష్టీ. భ.స.య.భ.ర.లలయతి 9.

10.శివాయన ఉత్కృతి.భ.స.య.భ.ర.న.జ.ర.లల.యతులు.నుండియు.

జైహింద్..

నూతన ఛందములలో గర్భ కవిత 110. . . . రచన . . . శ్రీ వల్లభ

 జైశ్రీరామ్.
వీడని.గర్భస్వేచ్ఛా శృంఖలవృత్తము

రచన.వల్లభవఝల అప్పల నరసింహమూర్తి.జుత్తాడ.

స్వేచ్ఛా శృంఖల వృత్తము.

పరపాలన వీడెగాని పరభాష వీడదాయెను పాపమదేమో పరమా

వరదంబులు లేనెలేవు పరమోహమేల మానవ ప్రాపకమాయెంపెరలున్

చిరకీర్తిని కోరవేల స్థిరమెంచుమాతృభాషను శ్రీపరమంచెంచు మదిన్

తిరమేదిల నీతియందు తెరవెంచినిల్పుస్వేచ్ఛను ద్వీపముసౌఖ్యంబలరన్.

1.పరపాలనవీడెగాని

వరదంబులులేనెలేవు

చిరకీర్తినికోరవేల

తిరమేదిలనీతియందు.

2.పరభాష వీడదాయెను

పరమోహమేల మానవ

స్థిరమెంచు మాతృభాషను

తెరవెంచి నిల్పు స్వేచ్ఛను.

3.పాపమదేమో పరమా

ప్రాపకమాయెంపెరలున్

శ్రీపరమంచెంచుమదిన్

ద్వీపము సౌఖ్యంబలరన్.

4.పరపాలన వీడెగాని పరభాష వీడదాయెన్

వరదంబులు లేనెలేవు పరమోహమేలమానవ

చిరకీర్తినికోరవేల  స్థిరమెంచు మాతృభాషను

తిరమేదిల నీతియందు తెరవెంచినిల్పు స్వేచ్ఛను.

5.పరభాష వీడదాయెను పాపమదేమోపరమా

పరమోహమేల మానవ ప్రాపకమాయెం పెరలున్

స్థిరమెంచుమాతృభాషను స్శ్రీవేచ్పఛారమంచెంచు 

తెరవెంచి నిల్పు స్వేచ్ఛను ద్వీపము సౌఖ్యంబలరన్.

6.పరభాషవీడదాయెనుపపాపమదేమోపరమా పరపాలనవీడెగాని

పరమోహమేలమానవ ప్రాపకమాయెం పెరలుం వరదంబులులేనెలేవు

స్థిరమెంచు మాతృభాషనుశ్రీపరమంచెంచుమదిం చిరకీర్తిని కోరవేల

తెరవెంచినిల్పు స్వేచ్ఛద్వీపముసౌఖ్యంబలరలరం తిరమేదిలనీతియందు.

7.పరభాషవీడదాయెను పరపాలనవీడెగాని. 

పరమోహమేలమానవ వరదంబులు లేనెలేవు

స్థిరమెంచుమాతృభాషను చిరకీర్తినికోరవేల

తెరవెంచి నిల్పు స్వేచ్ఛను తిరమేదిలనీతియందు.

8.పరభాషవీడదాయెను పరపాలనవీడెగాని పాపమదేమోపరమా.

పరమోహమేలమానవ వరదంబులులేనెలేవు ప్రాపకమాయెంపెరలున్

స్థిరమెంచుమాతృభాషను చిరకీర్తి కోరవదేల శ్రీపరమంచెంచుమదిన్

తెరవెంచి నిల్పు స్వేచ్ఛను తిరమేదిల నీతియందు ద్వీపము సౌఖ్యంబలరన్.

9.పాపమదేమోపరమా పరపాలనవీడెగాని 

ప్రాపకమాయెంపెరలుం వరదంబులులేనెలేవు

శ్రీపరమంచెంచుమదిం చిరకీర్తినికోరవేల

ద్వీపము సౌఖ్యంబలరం తిరమేదిల నీతియందు.

10

పాపమదేమోపరమా పరపాలనవీడెగాని పరభాషవీడదాయెను

ప్రాపకమాయెం పెరలుం వరదంబులులేనెలేవు  పరమోహమేలమానవ

శ్రీపరమంచెంచుమదిం చిరకీర్తినికోరవేల స్థిరమెంచుమాతృభాషను

ద్వీపముసౌఖ్యంబలరం తిరమేదిలనీతియందు తెరవెంచినిల్పు స్వేచ్ఛను.

స్వేచ్ఛా శృంఖలవృత్తము .ఉత్కృతి.స.స.జ.స.జ.భ.భ.త.లగ.యతులు

10.19

1.గతిమా బృహతీ.స.స.జ.వృ.సం.348.

2.కందళీ.బృహతీ.స.జ.భ.వృ.సం.428.

3.మాణవకము.అనుష్టుప్.భ.త.లగ.వృ.సం.103.

4.శాసని.ధృతి.స.స.జ.స.జ.భ.యతి10.

5.పరదా.అత్యష్టీ.స.జ.భ.భ.త.లగ.యతి.10.

6.పరతా.ఉత్కృతి.స.జ.భ.భ.త.జ.జ.జ.గల.యతులు.10.18.

7.మాదక.ధృతి.స.జ.భ.స.స.జ..యతి.10.

8..పాపనా.ఉత్కృతి.స.జ.భ.స.స.జ.భ.త.లగ.యతులు.10.19.

9.ప్రమదా.అత్యష్టీ.భ.త.జ.జ.జ.గల.యతి.9

10.వీడని.ఉత్కృతి.భ.త.జ.జ.భ.జ.ర.లల.యతులు.9.18.

జైహింద్.